Czy celowane leczenie mastitis będzie wkrótce standardem?

Tak. Wszystko wskazuje na to, że współczesna legislacja europejska dotycząca rozsądnego stosowania antybiotyków w produkcji zwierzęcej, zmierza w tym kierunku. Czekamy - zobaczymy, co się wydarzy w styczniu 2022 r. –to jest ostateczna data wprowadzenia zmian w naszym kraju.

Wierzę, że podział na 4 grupy substancji przeciwdrobnoustrojowych i kodeks ich stosowania, przyczyni się też do bardziej odpowiedzialnej antybiotykoterapii ze strony lekarzy, hodowcy ograniczą stosowanie leków na własną rękę, oraz zaufają lekarzowi weterynarii, gdyż terapia na zasadzie „skutecznie i tanio” w mojej opinii nie istnieje.

Jest też nadzieja, że:

• Antybiotyki będę stosowane zgodne z rejestracją, lub przynajmniej z większą „refleksją”, gdyż nadchodzące trendy są zdecydowanie za uzasadnionym ich użyciem

• Znikną „własnego przepisu” mikstury podawane dowymieniowo a także „apteki” w gospodarstwach

• Podobnie jak wprowadzające w błąd, marketingowe krążki do antybiogramów, pokazujące wrażliwość na cały, złożony produkt leczniczy (najczęściej tubę dowymieniową)

Wojciech Korczyński, Technical Manager CEE, Vetoquinol Biowet

Znikną też dylematy dotyczące stosowania produktów nieposiadających rejestracji oraz stosowania własnych, niepopartych badaniami, „innowacji” terapeutycznych.

Pamiętajmy, że zalecane jest dokładne zapoznanie się z charakterystyką używanych produktów leczniczych, gdyż w przypadku antybiotyków mamy cały czas dynamiczną sytuację zwiększania się oporności bakteryjnej. Jest to szczególnie istotne w przypadku produktów obecnych na rynku, których rejestracja miała miejsce nawet >20 lat temu, kiedy wrażliwość bakterii była czasami 2-3 krotnie większa niż obecnie.

Konsekwencje tej sytuacji? – antybiotyki, zwłaszcza te, gdzie trudno jest uzyskać większą skuteczność, przez zwiększenie dawki, nie będą działać. Oczywiście trzeba też znać aktualną sytuację epidemiologiczną i wrażliwości bakterii na daną substancję czynną, przynajmniej na poziomie danego gospodarstwa.

Szybkie testy mikrobiologiczne mleka – czyli poznaj swojego wroga

Najważniejszą początkową procedurą, bez wykonania której w prawidłowy sposób, nic nie osiągniemy, jest sterylne pobranie próbki mleka z ćwiartki wymienia objętej procesem zapalnym.

Szybkie testy diagnostyczne mają oczywistą przewagę nad klasyczną bakteriologią wykonywaną w laboratorium:

• Czas/szybkość wykonania testu

• Pełna kontrola na procesem diagnostycznym

• Wyniki odnoszące się do patogenów mastitis (czasami informacja z laboratorium jest dość ogólna np. że wykryto paciorkowce – bez podania dalszych szczegółów)

Wymagają też pewnych minimalnych nakładów i mają kilka ograniczeń:

• Cieplarka (nie zawsze musi być profesjonalna) –najważniejszy na początek jest sprawny termostat

• Nie można na tych testach wykonywać antybiogramu (tu czasami lepiej polegać na dobrym laboratorium)

• Na ogół nie wykrywają rzadkich patogenów mastitis jak grzyby, glony, niektóre bakterie

   

Szybki test mikrobiologiczny mleka – VetoRapid

Wprowadzony w Europie w latach 2011/2012. Test jest produkowany w Niemczech przez uznaną firmę diagnostyczną. Opakowanie składa się z 5 testów diagnostycznych (zdjęcie poniżej). Przechowywanie w warunkach chłodniczych (2-8 °C); wykorzystać w ciągu 3 miesięcy od daty produkcji (z powodu dodatku 5% krwi baraniej w podłożu 3). VetoRapid wykrywa >95% patogenów mastitis. Testy tego typu określane są, jako „on-farm tests”, czyli do wykonania w gospodarstwie (również przez hodowcę).

Pojedyncza płytka testowa – zawiera 3 selektywne podłoża:

• Sektor 1 (kolor żółty) do wzrostu bakterii G- (np. Escherichia coli, Klebsiella spp.)

• Sektor 2 (kolor różowy) do hodowli gronkowców (Staphylococcus aureus i koagulazo ujemne gronkowce)

• Sektor 3 (kolor brązowy) do wzrostu paciorkowców wraz z oceną hemolizy i rozkładem eskuliny (np.Streptococcus uberis, agalactiae, dysgalactiae).

Schemat wykonania testu VetoRapid

Nowa płytka (temp. pokojowa; brak kondensacji pary wodnej).

Posiew redukcyjny mleka (sterylny wacik lub eza).

Inkubacja (35-37 °C) do 24 h –wzrost bakterii; do 48 h – ocena hemolizy paciorkowców. Na sektorze 1, kolonie E.coli mogą pojawić się po 8-12h.

1. Identyfikacja bakterii.
2. Ewentualne wykonanie testu BetaRapid (obecność beta-laktamazy u gronkowców, sektor 2).
3. Lub dalsza dodatkowa procedura wykonania antybiogramu.

Przykłady wzrostu bakterii na poszczególnych podłożach*

1. Escherichia coli na sektorze 1

2. Staphyococcus aureus na sektorze 2 –widoczne żółte odbarwienia podłoża

3. Streptococcus uberis na sektorze 3 (widoczna zmiana koloru podłoża w wyniku rozkładu eskuliny)

* Zdjęcia dzięki uprzejmości dr Smulskiego

„Jeszcze prostszy” test diagnostyczny VetoSlide

Test VetoSlide przeznaczony jest do szybkiej identyfikacji patogenów mastitis, dla profesjonalistów nie posiadających biegłości w mikrobiologii (lekarze weterynarii, hodowcy). Dużą zaletą jest przechowywanie w temperaturze pokojowej i 7 miesięczny okres ważności. Jednak test odpowiada tylko na pytanie czy infekcja gruczołu mlekowego jest spowodowana przez bakterie Gram – (E.coli, Klebsiella spp. itp.) lub Gram + (Staphylococci spp., Streptococci spp. itp.); ta klasyfikacja wynika z różnicy w budowie ściany komórkowej. Umożliwia ogólną identyfikację rodzaju patogenu, zgodnie z koncepcją prof. Kroemkera (Uniw. w Kopenhadze, Dania), że należy się skupić na zapaleniach związanych z bakteriami G+ i monitorować te spowodowane przez patogeny G-, kiedy to przypadki łagodne mogą ulec samowyleczeniu. Ma to na celu oszczędzanie w przyszłości stosowania antybiotyków z grup restrykcyjnego użycia w hodowli zwierzęcej. Podkreślam jednak, że nie przekreśla to całkowicie stosowania np. fluorochinolonów (np. ostre colimastitis), ponieważ coraz częściej słyszy się nieodpowiedzialne uproszczenie, że „zapaleń G- się nie leczy”.

• Dwustronne podłoże dla bakterii G- (kolor zielonkawy) i G+ (kolor czerwony)

• Posiew redukcyjny mleka i inkubacja do 24 h (35-37 °C), pokrywką do góry

• Nie wymaga wiedzy mikrobiologicznej

• Brak oceny hemolizy

• Data ważności testu - 7 miesięcy

• Przechowywanie w temperaturze pokojowej

• 1 opakowanie zbiorcze zawiera 12 testów + waciki do posiewu

Ocena wzrostu bakterii - test VetoSlide

WAŻNE:

• Należy powiązać wyniki posiewu z objawami klinicznymi, historią choroby oraz sytuacją epidemiologiczną w stadzie z wrażliwością na antybiotyki włącznie

• W większości przypadków po ocenie wzrostu nie można kontynuować wykonania antybiogramu (kolonie dla różnych gatunków bakterii wyglądają podobnie)

• Brak możliwości szczegółowej identyfikacji paciorkowców

• Dla potrzeb wykonania antybiogramu lub bardziej szczegółowej identyfikacji może zajść potrzeba zabezpieczenia dodatkowej próbki mleka

Przykładowy wzrost bakterii G+ i G-

Mam nadzieję, że prezentowane szybkie testy diagnostyczne pozwolą Państwu na coraz szersze wdrażanie celowanego leczenia, gdyż bez wątpienia badanie próbki mleka:

• Zwiększa szansę na wyleczenie zwierzęcia

• Celowane leczenie zmniejsza ryzyko rozwinięcia się oporności bakteryjnej

• Zacieśnia i tworzy profesjonalną współpracę lekarza weterynarii z hodowcą

• Przygotowuje lekarzy weterynarii i hodowców na nowe regulacje dotyczące użycia antybiotyków, gdzie będzie nacisk na stosowanie testów diagnostycznych

• Wymaga od wszystkich odpowiedzialnej terapii, gdyż przynajmniej przez 14 dni od jakiekolwiek terapii antybiotykowej, nie można wykonać rzetelnego posiewu i antybiogramu

• W efekcie prowadzi też do wymiernych korzyści ekonomicznych